อารยธรรมโรมันไม่อาจปฏิเสธได้เลยว่า หลายสิ่งหลายอย่างที่พวกเขามี ได้รับอิทธิพลมาจากเพื่อนบ้านฝั่งตรงข้ามทะเลเอเดรียติกอย่าง ‘กรีกโบราณ’ ไม่ว่าจะเป็นศิลปะ สถาปัตยกรรม เทพเจ้า หรือแม้แต่มหากาพย์ พวกเขาก็นำมาปรับ บิดเล็กผสมน้อย จนกลายเป็น ‘ของตัวเอง’
.
เมื่อชาวกรีกมี อีเลียด และ โอดิสซี เป็นหลักฐานความยิ่งใหญ่ของอารยธรรม ชาวโรมันก็ไม่ยอมแพ้ พวกเขาก็อยากมีมหากาพย์ที่แสดงถึงรากเหง้าและความรุ่งเรืองเช่นกัน นั่นคือที่มาของ อีเนียด (Aeneid) มหากาพย์ความยาว 12 เล่ม ซึ่งกวีเอกชาวโรมัน เวอร์จิล ได้แต่งขึ้นโดย ‘ต่อยอด’ เรื่องราวจาก สงครามเมืองทรอย อันโด่งดังของฝั่งกรีก
.
เรื่องราวใน ‘อีเนียด’ (Aeneid) เล่าผ่านตัวเอก ‘อีเนียส’ เจ้าชายแห่งทรอย ผู้รอดชีวิตจากเหตุการณ์ ‘ม้าไม้’ ที่พังเมือง เขาได้รับนิมิตจากเทพเจ้าว่าต้องเดินทางไปตั้งรกรากใหม่ในดินแดนที่ชื่อว่า ลาติอุม ซึ่งก็คือบริเวณอิตาลี ในเวลาต่อมา
.
การเดินทางของอีเนียสคือการผจญภัยที่เต็มไปด้วยอุปสรรค ตั้งแต่ไปเจอวิญญาณเจ้าชายทรอยที่แดนทีเธรซ แล่นเรือไปติดโรคบนเกาะครีต ต่อสู้กับสัตว์ประหลาด บู๊กับโจรผดุงความยุติธรรม พบมิตรสหายใหม่ ก่อนจะเดินทางมาถึงเกาะซิซิลี และใกล้ถึงปลายทาง
.
แต่แล้วโชคชะตาก็เล่นตลก เทพี ‘จูโน’ (เฮราในแบบกรีก) ไม่ชอบชาวทรอย จึงส่งพายุพัดพาเรือของอีเนียสหลงทาง จนมาเกยฝั่งที่เมือง คาร์เธจ (แถบตูนิเซียปัจจุบัน) และได้พบกับ ราชินีไดโด สิ่งที่อีเนียสไม่รู้คือ การต้อนรับของไดโดนั้นเกิดจากแผนของเทพี วีนัส (แม่ของเขา) ที่สั่งให้คิวปิดไปทำให้ราชินีตกหลุมรักอีเนียส
.
ทั้งสองใช้ชีวิตอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุขหลายปี จนกระทั่งเทพเจ้า เมอร์คิวรี (เฮอร์มีส) มาเตือนว่าเขายังมีภารกิจต้องไปลาติอุม อีเนียสจึงตัดสินใจจากไปโดยไม่บอกลา เมื่อไดโดรู้เรื่องเข้า เธอจึงสาปแช่งเขาและลูกหลาน ขอให้ชาวคาร์เธจได้ทำสงครามกับชาวโรมันในอนาคต
.
อีกนานนับจากนี้ อีเนียสก็จะทั้งเดินทางไปถึงอิตาลี ผจญภัยอีกมากมายเช่นลงไปในนรก ต่อสู้กับราชาท้องถิ่น เป็นพันธมิตรกับชาวอีทรัสคัน (บรรพบุรุษที่แท้จริงของชาวโรมัน) เกิดสงครามชิงแดน จนท้ายที่สุดอีเนียสก็เป็นผู้ชนะ ได้แต่งงานกับเจ้าหญิงลาวิเนียครองกรุงโรมสืบทอดอำนาจต่อมา และเรื่องโดยย่อก็จบลงตรงนี้ .
หลังจากนั้น อีเนียสยังต้องเผชิญการผจญภัยอีกมากมาย ไม่ว่าจะเป็นการลงนรก พบพ่อของเขาอีกครั้ง ต่อสู้กับกษัตริย์ท้องถิ่น จับมือกับชาวอีทรัสคัน (ซึ่งต่อมาถือเป็นบรรพบุรุษของชาวโรมัน) และสุดท้ายก็ได้แต่งงานกับเจ้าหญิงลาวิเนีย กลายเป็นบรรพชนของผู้ก่อตั้งกรุงโรมในเวลาต่อมา
.
จะเห็นได้ว่า อีเนียด มีโครงสร้างคล้ายคลึงกับมหากาพย์ของชาวกรีกอย่างมาก ตอนต้นเน้นการทำสงครามแบบ อีเลียด ตอนหลังเน้นการผจญภัยแบบ โอดิสซี แม้กระทั่งตัวอีเนียสเองยังเคยเดินทางไปถึง อิธาคา บ้านเกิดของโอดิสซีอุสอีกด้วย
.
แต่นอกเหนือจากการเป็นมหากาพย์เพื่อเทียบชั้นกับกรีก สิ่งสำคัญที่ อีเนียด มอบให้คนอ่านคือ
ภาพสะท้อนของโลกยุคโบราณ ที่แม้จะแตกต่างกันในรายละเอียด แต่รากเหง้าของกรีกและโรมันกลับโยงใยกันอย่างแน่นแฟ้น กลายเป็นรากฐานของอารยธรรมตะวันตกที่ส่งอิทธิพลมาจนถึงปัจจุบัน
.
เรื่อง: CPKZ
ภาพประกอบ: DOOM.
.
อ้างอิง
Gaskell, P. (1999). Landmarks in Classical Literature. Psychology Press.
.
Knauer, G. N. (1964). Vergil’s Aeneid and Homer. Greek, Roman, and Byzantine Studies, 5(2), 61-84.
.
Virgil. (2009). The Aeneid. Simon and Schuster.
.
*เครดิตภาพ
Aeneas Rescues Anchises from Burning Troy (1730) : by Johann Heinrich Schönfeld / Artvee
Aeneas's Farewell to Dido in Carthago by Claude Lorrain : Hamburger Kunsthalle Collection
Venus Presenting Weapons to Aeneas, 1668 by Gerard de Lairesse : Museum Mayer van den Bergh Collection
Venus Asking Vulcan for Arms for Aeneas (1732) by François Boucher : Louvre Museum Collection
https://www.facebook.com/photo/?fbid=1191445343010428&set=a.596025255885776 
