
ราชวงศ์ชิงเป็นราชวงศ์สุดท้ายในประวัติศาสตร์ของจีน ที่ครองอำนาจยาวนานกว่า 268 ปี โดยถือเป็นยุคเรืองรองสุดท้ายของจักรวรรดิจีน ที่สำคัญในช่วงต้นศตวรรษที่ 18 จีนยังเคยมีความมั่งคั่งทางเศรษฐกิจเป็นอันดับหนึ่งของโลกมาแล้ว
แต่ไม่ถึงร้อยปีหลังยุคเรืองรอง ราชวงศ์ชิงก็ต้องถึงกาลล่มสลาย ซึ่งปัจจัยที่นำไปสู่การล่มสลายของราชวงศ์ชิงนั้น ก็มีอยู่หลายปัจจัยไม่ว่าจะเป็นภัยพิบัติทางธรรมชาติ ความอดอยาก การลุกฮือก่อจลาจล รวมถึงการถูกรุกรานจากต่างชาติ
อย่างไรก็ตามทีมนักวิจัยจากศูนย์วิทยาศาสตร์เชิงซับซ้อน (Complexity Science Hub) กรุงเวียนนา ประเทศออสเตรีย นำโดยนักประชากรศาสตร์ชาวอเมริกัน ปีเตอร์ เทอร์ชิน (Peter Turchin) ได้เปิดเผยว่า ยังมีอีกสามปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการล่มสลายของราชวงศ์ชิง ที่สำคัญปัจจัยทั้งสามข้อนี้ ยังสามารถปรากฏให้เห็นในโลกปัจจุบันได้เช่นกัน
เริ่มต้นจากปัจจัยแรก คือการที่จีนมีประชากรมากจนเกินไป ประชากรของจีนเพิ่มขึ้นเป็นสี่เท่าในระหว่างปี 1700-1840 ทำให้ที่ดินทำกินของประชากรแต่ละคนน้อยลง หรือที่ในทางเศรษฐศาสตร์เรียกว่า ที่ดินต่อหัว (land per capita)
เมื่อประชากรเพิ่มขึ้นแต่มีที่ดินเท่าเดิม การขาดแคลนที่ดินทำกินจึงส่งผลกระทบแรงร้ายต่อประชากรส่วนใหญ่ของจีน นำไปสู่ปัญหาอย่างเช่นการขาดแคลนอาหารและความอดอยากตามมา
ปัจจัยต่อมา คือการที่สังคมจีนมีการแข่งขันมากจนเกินไป ปัจจัยข้อนี้ต่อยอดมาจากปัจจัยแรก เพราะเมื่อประชากรมีมาก การแข่งขันเพื่อให้ตนเองมีสถานะทางสังคมที่ดีขึ้น อย่างเช่นการสอบขุนนางรับราชการ ก็จะมีสัดส่วนและความยากมากขึ้นตามไปด้วย และเมื่อประชากรบางคนสิ้นหวัง พวกเขาก็จะเลือกใช้วิธีการนอกรูปแบบในการขึ้นสู่อำนาจ
“วิกฤตครั้งใหญ่อย่างกบฏไท่ผิง ซึ่งอาจเป็นสงครามกลางเมืองที่นองเลือดที่สุดในประวัติศาสตร์ของมนุษย์”
“ประชากรของราชวงศ์ชิงเพิ่มขึ้นเป็นสี่เท่า และมีผลผลิตที่ไม่เพียงพอเลี้ยงปากท้อง แต่ที่สำคัญกว่านั้น พวกเขามีคนที่แสวงหาอำนาจมากจนเกินไป” เทอร์ชินกล่าว
ส่วนปัจจัยข้อสุดท้าย ก็คือปัญหาทางการเงินที่ราชสำนักต้องแบกรับไว้ที่เป็นผลพวงจากปัญหามากมาย ไม่ว่าจะเป็นภัยพิบัติ การปราบปรามความไม่สงบ ผลผลิตที่ลดลง การขาดดุลการค้า จนสุดท้ายราชวงศ์ชิงก็พบว่า ตนเองอยู่ในสถานการณ์ที่ยากจะแก้ไขแล้ว
• iflScience. Qing Dynasty’s Collapse Driven By Three Things, And They Could Happen To Us.
https://www.iflscience.com/qing-dynastys-collapse-driven-by-three-things-and-they-could-happen-to-us-70536?fbclid=IwY2xjawJM0epleHRuA2FlbQIxMAABHXip5TMavW4IrCHy2wYARocr0vE0X_VtX0bnNxlVbAa_trpJPEYXVf5poA_aem_-V852K6a9aPJL7gn6o5YmA• CSH Vienna. New study uncovers the causes of the Qing dynasty’s collapse.
https://csh.ac.at/news/new-study-uncovers-the-causes-of-the-qing-dynastys-collapse/?fbclid=IwY2xjawJM0ftleHRuA2FlbQIxMAABHakNRKY5Sl2gXzlJk-7dvY-W-QsJuk59BLtBjpkDS4hUdPZrgfVLcMzFwg_aem_LAlZ0s7nZia8UFCvqlyVWQhttps://www.facebook.com/photo?fbid=1215847860547661&set=a.439959808136474
