ที่ดูในสารคดี บอกว่าอิงตามประวัติศาสตร์ คือเดินหนีไปครับ ออกไปตามแนวชายแดนที่ไม่มีใครเดินกัน แล้วค่อยไปโบกคาราวานพ่อค้า
ที่เข้าไปไกล้ด่านแล้วถูกทหารยิง(ยิงขู่) คือต้องไปตักน้ำแล้วมีน้แค่ที่นั่น ส่วนที่ว่าทำไมพ่อค้ายอมให้เดินตามกองคาราวานไป เอาจริงๆคือส่วนใหญ่ไม่ยอมครับ
แค่บางตนที่ยอมรับไปนั่นแหละ นายด่านเองก็มีบางคนที่ช่วยบางคนก็ไม่ พระถังเป็นแค่พระเดินทางผืดกฏหมายเท่านั้น แต่ไม่ใช่ว่าเป็นนักโทษมีหมายจับ
ขากลับจากอินเดียคือกลายเป็นพระมีชื่อเสียงแล้วถึงได้มีคณะเดินทางกลับมีใบผ่านทางขากลับ
เป็นบัญชาไปนำพระไตรปีฎก จากฮ่องเต้ถูกแล้ว แล้วไปเป็นคณะ แต่ไม่ได้อลังการแบบในหนังแค่ติดไปกับคาราวานพ่อค้าตอนขาไป ขากลับ กลับกันเอง...
มันเลยนาน 18 ปี เพราะต้องไปเรียนภาษาแล้วแปลหนังสือ ว่ากันว่าใช้เวลาใน อินเดีย 10 ปี
เวลาไป เท่าไหร่ไม่แน่ใจ แต่กลับ คงต้องรอ คาราวาน
เดินทางกลับจีนแล้วติดตามไป เวลาถึงจีนก็ไม่ใช่ว่ามีขบวนต้อนรับ
ประวัติจีนบอก ไปแจ้งว่ากลับมาแล้ว ไปจำวัดเงียบๆ กว่า 3 ปี ถึงเรียกไป ไม่ได้เข้าเฝ้าด้วย
แค่ส่งพระไตรปีฏก ไปเข้าวัง จากนั้นก็ ได้แต่ตั้งให้ไปเป็นเจ้าอาวาส วัดม้าขาว.... จบ...
ปล. หนังสือ ประทัปตราผ่านเมืองเป็นเรื่องจริง อย่างน้อย สารคดีของจีนแดงมันเคยเอามา ถ่ายเป็นแผ่นๆ
ปล 2. เอาจริงๆ ผมว่าไม่ได้มีพระถังไปคนเดียวหรอก น่ามีพระไปหลายองค์ แต่ที่กลับมาคงมีพระถึงองค์เดียว
ที่เหลือไม่ตาย ก็อาจเรียน ภาษาอินเดียไม่สำเร็จ หรือไม่ก็ ขี้เกียจเดินทางกลับอีกหลายปี.....
