[ถก] คิดเห็นอย่างไรกับ กระทรวงวัฒนธรรมกับเกมส์ผี Home Sweet

[Diamos]

จากต้นข่าว
https://www.techoffside.com/2020/12/home-sweet-home-culture/

มีประเด็นดังนี้
1. เกมส์ Home Sweet Home ตอนแรกจะเอาท่ารำไทยต่างๆใส่เข้าไปในเกมส์ แต่กระทรวงวัฒนธรรม ห้ามใช้ เพราะอาจจะทำให้คนกลัวการรำไทย(เกมส์มันเป็นเกมส์ผีๆ) และเหตุผลอื่นๆ ทางผู้ผลิตเลยต้อง คิดท่ารำใหม่เองหมดเลย
2. ส่วนสาเหตุที่เกิดขึ้น เป็นเพราะ "แต่ที่ขอไปคือภาพประกอบในเกม ไม่ว่าจะเครื่องดนตรีไทยและ รูปภาพแบบสอนท่ารำต่างๆ   ที่จะเอามาแปะให้ความรู้ เกี่ยวกับ ศิลปะรำและดนตรีไทยครับ  ที่ไม่ได้รับความร่วมมือ ทั้งที่ผมเจตนาดี แต่ก็ กลับถูกปฏิเสธ ครับ และ บอกว่าตัวเกมจะทำร้ายศิลปะวัฒนธรรมไทย เพราะ เราทำผีนางรำออกมาและคนจะกลัว ผมเลยชะงัก หยุดคิดไปพักใหญ่ แล้ว บอกให้น้องที่ Art วาดภาพ ขึ้นมาเองทั้งหมด ที่ต้องวาดเองเพราะ เราไม่สามารถ จะเอาภาพจากเน็ตได้มันไม่สมควร แล้วจึงตัดสินใจปรับแก้ ดีไซน์ ผีนางรำใหม่" จากข้อความในทวิตของ


3. "นอกจากท่ารำไทยแล้ว ของชิ้นอื่น ๆ อย่างชฎาก็ห้ามอยู่บนพื้นด้วย ต่อให้เป็น element ในเกมก็ห้าม เพราะชฎาถือเป็นของศักสิทธิ์ห้ามอยู่บนพื้นเด็ดขาด อยากจะใส่ชฎาแตกเปื้อนเลือดก็ไม่ได้" อ้างอิงจากข้อความในทวิตเช่นกัน

สำหรับประเด็นนี้ เรียกว่าแทบจะมีผลกระทบต่องานรังสรรค์สื่อบันเทิงต่าง ๆ เชิงวัฒนธรรม

แล้วคิดดู ว่าชาวต่างชาติที่เล่นเกมส์นี้ต้องมีเข้าใจผิดแน่ ๆ
ว่าอันที่ใช้ในเกมส์คือรำไทยของจริง

ดีเลย
คงอยากให้เราสร้างวัฒนธรรมไทยใหม่ให้คนต่างชาติเข้าใจแบบผิด ๆ ไปเลยสินะ ?
หรือไม่ก็ประกาศไปเลย ว่าวัฒนธรรมไทยนั้น ห้ามเอาไปนำเสนอในมุมมองของเกมส์ผี แนวคอมเมดี เป็นต้น
หรือพูดง่าย ๆ คือ ผู้สร้างต้องทำตามที่กระทรวงวัฒนธรรมเสนอเท่านั้น ไม่ทำตาม = ห้ามใช้ตรง ๆ
คือแบบ...

แล้วสำหรับเหล่าท่านนักเขียน นักสร้างสรรค์เหล่าหมี มีความเห็นเกี่ยวกับเรื่องนี้ยังไงบ้างครับ ?

• Tweet

[pol]

ผมไม่เห็นด้วยครับเพราะถ้าเราอยากจะเก็บรักษาวัฒนธรรมเหล่านี้ให้อยู่ต่อไปหรือเป็นที่นิยมก็ต้องให้มันจับต้องได้. แบบประเทศญี่ปุ่นนี่อย่าว่าแต่มาทำเป็นเกมผีเลย. พวกชุดกิโมโน-ชุดมิโกะยังทำเป็นเกมโป๊ด้วยซ้ำไปก็ไม่เห็นจะมีปัญหาอะไรนี่นะ

[Thehorsemen]

กระทรวงไม่น่ามีสิทธิห้ามนะ จะเอากฎหมายตัวไหนมาห้าม

[Rumia]

ง่ายๆไดโนเสาร์

[Nishioki]

บ้าบอ

[Sasageyo]

สิ่งใดไม่ปรับ  ก็จะดับสูญหรือซบซา

บางครั้งที่ผมได้ฟังเพลงไทยยุคที่คนอายุ60+ฟัง  เพลงที่พวกเขาฟังนั้น
จะมีเครื่องดนตรีไทยหลายอย่างใส่เข้าไป  ที่เห็นบ่อยก็  ฉิ่ง  กรับ  ปี่ 
จะเจอบ่อยมากที่ผสมอยู่ในเพลงยุคนั้น  แต่ก็ลบเลือนไป

ทำให้เป็นของสูง  ของเคารพ  รำฟ้อนดนตรี  ทำให้เข้าถึงยาก  ก็รับกรรมไป
เด็กๆเลยหันไปเต้นเดนซ์  เต้นแนวอื่น  ดนตรีหวงนักก็เล่นเครื่องดนตรีอื่น
การละครวรรณกรรม  พูดถึงดัดแปลงไม่ได้ก็อ่านของประเทศอื่น  ชุดการแต่งตัว
สูงค่านักก็หาแบบอื่นง่ายๆเหมาะยุค  ส่งเสริมให้ตายก็ไร้ผล  ก็ในเมื่อ
มันเข้าถึงยาก  ไม่มีที่ให้นิยม 

คิดเห็นอย่างไรหน่ะหรือ??  คิดว่าเจ้าหน้าที่กระทรวงวัฒนธรรมตัวเล็กๆ
หรือต่อให้ตัวเบิ้ม  ต่อให้มีแนวคิดหัวสมัยใหม่  ก็ไม่กล้าเสี่ยงโดนดรามา
ทั้งขาขึ้นขาล่องหรอก  ถ้าระดับหัวไม่จริงจังและคุ้มครองไม่ให้โดนดรามา
พนักงานเขาก็ไม่เสี่ยงอณุญาต  แล้วสุดท้ายเราก็จมปลักกันที่เดิม

แล้วมีวิธีที่จะเสนอบ้างมั๊ย??  ศิลปร่วมสมัยคือทางออก  เมื่อคนเรา
นิยมชมชอบอะไรสักอย่าง  ก็จะขยับไปดูประวัติ  ขยับไปสนใจสิ่งใกล้เคียง
หรือสนใจต้นกำเนิดเอง  แต่ใครจะยอมเป็นส่วนหัวเพื่อขับเคลื่อนหล่ะ??
แรงต้านทานจากกลุ่มอณุรักษ์นิยมที่ยอมหักไม่ยอมงอ  ต้านทานไหว??

กระทรวงไม่น่ามีสิทธิห้ามนะ จะเอากฎหมายตัวไหนมาห้าม

มีสิทธิ แต่ถ้าทางเจ้าของเกมหรือผู้รังสรรค์ผลงาน  ไม่เอามาทั้งดุ้น
เอามาแค่ใช้เป็นแรงบันดาลใจ  สามารถอ้างแบบนี้ได้ 

[sechan]

เกมผีญี่ปุ่นเขาก็ยังมีการทำพิธีแบบญี่ปุ่น คนมันรู้จักของมันแล้วก็มันขลังของมันอยู่แล้ว  ส่วนรำไทยถ้าคิดว่าอันนี้มันน่ากลัวกรมวัฒนธรรมก็สปอนเซอร์รำไทยที่สดใส ใส่เกมหรือการ์ตูนอะไรลงไปซิ... ถ้าคิดว่าขายออก ระหว่างภาพพจน์เสื่อมเสีย กับไม่มีใครรู้จักเลย อะไรจะทำให้วัฒนธรรมนั้นสูญหายมากกว่ากัน..

[sariora123]

สิ่งใดไม่ปรับ  ก็จะดับสูญหรือซบซา

บางครั้งที่ผมได้ฟังเพลงไทยยุคที่คนอายุ60+ฟัง  เพลงที่พวกเขาฟังนั้น
จะมีเครื่องดนตรีไทยหลายอย่างใส่เข้าไป  ที่เห็นบ่อยก็  ฉิ่ง  กรับ  ปี่ 
จะเจอบ่อยมากที่ผสมอยู่ในเพลงยุคนั้น  แต่ก็ลบเลือนไป

ทำให้เป็นของสูง  ของเคารพ  รำฟ้อนดนตรี  ทำให้เข้าถึงยาก  ก็รับกรรมไป
เด็กๆเลยหันไปเต้นเดนซ์  เต้นแนวอื่น  ดนตรีหวงนักก็เล่นเครื่องดนตรีอื่น
การละครวรรณกรรม  พูดถึงดัดแปลงไม่ได้ก็อ่านของประเทศอื่น  ชุดการแต่งตัว
สูงค่านักก็หาแบบอื่นง่ายๆเหมาะยุค  ส่งเสริมให้ตายก็ไร้ผล  ก็ในเมื่อ
มันเข้าถึงยาก  ไม่มีที่ให้นิยม 

คิดเห็นอย่างไรหน่ะหรือ??  คิดว่าเจ้าหน้าที่กระทรวงวัฒนธรรมตัวเล็กๆ
หรือต่อให้ตัวเบิ้ม  ต่อให้มีแนวคิดหัวสมัยใหม่  ก็ไม่กล้าเสี่ยงโดนดรามา
ทั้งขาขึ้นขาล่องหรอก  ถ้าระดับหัวไม่จริงจังและคุ้มครองไม่ให้โดนดรามา
พนักงานเขาก็ไม่เสี่ยงอณุญาต  แล้วสุดท้ายเราก็จมปลักกันที่เดิม

แล้วมีวิธีที่จะเสนอบ้างมั๊ย??  ศิลปร่วมสมัยคือทางออก  เมื่อคนเรา
นิยมชมชอบอะไรสักอย่าง  ก็จะขยับไปดูประวัติ  ขยับไปสนใจสิ่งใกล้เคียง
หรือสนใจต้นกำเนิดเอง  แต่ใครจะยอมเป็นส่วนหัวเพื่อขับเคลื่อนหล่ะ??
แรงต้านทานจากกลุ่มอณุรักษ์นิยมที่ยอมหักไม่ยอมงอ  ต้านทานไหว??

[quote/]
มีสิทธิ แต่ถ้าทางเจ้าของเกมหรือผู้รังสรรค์ผลงาน  ไม่เอามาทั้งดุ้น
เอามาแค่ใช้เป็นแรงบันดาลใจ  สามารถอ้างแบบนี้ได้ 

ขอยกตัวอย่างที่ไม่เกี่ยวข้องกับหัวเรื่อง แต่สามารถใช้เทียบเคียงกันได้บ้าง
เรื่องจริงเพิ่งเกิดขึ้นไม่กี่วันก่อน


ไปซื้อขนม จ่ายตังเป็นแบ๊ง รุ่นรุป ร.9  เด็กลูกเจ้าของร้านไม่เอาตัง เพราะบอกว่าแบ๊งปลอม แม่มันก็ขำ เพราะเด็กมันไม่รู้จักร.9


 
 เรียกได้ว่าค่อนข้างชัดเจนกับ สิ่งใดๆ ก็ตามที่ตั้งไว้เป็นของสูงจน คนเข้าถึงไม่ได้ แตะไม่ได้ ยิ่งห่างนานวันเข้า
คนยิ่งเอาใจออกห่างไม่สนใจ   สักวันผู้คนคงลืมๆ กันไปเองนั่นแหละ ถ้ามันไปถึงจุดที่เรียกว่ามีกับไม่มีมันก็ไม่ต่างกันล่ะก็ คงฟื้นคืนไม่ได้แล้ว

[Shii]

ชุดไทย เอาจริงๆผมว่าตายไปเรียบร้อยแล้วครับ
ไปเวียดนาม เห็นคนเขาใส่อ่าวหญ่ายเดินถนนกันบ่อยๆ
ที่ญี่ปุ่นก็เคยเห็นใส่ยูกาตะ กับ กีโมโน ขึ้นรถไฟ
แล้วลองนึกภาพคนใส่ชุดไทยออกนอกบ้านดูสิ 50% เขาจะหาว่าบ้า อีก 50% เขาจะรุมประณามว่าไม่เหมาะสม
น่าเสียดายมาก ทั้งๆที่ชุดออกจะสวย หลายคนยังจำที่ lady gaga ใส่กันได้
ทั้งๆที่ฝรั่งใส่ยังออกมาสวยขนาดนั้น แทนที่จะภูมิใจ กลับไปแบนเขาเฉยเลย
ดูยังไงผมก็ว่าพวกที่รังเกียจวัฒนธรรมไทยที่สุดก็กระทรวงวัฒนธรรมนี่แหละ

[Sasageyo]

กระทรวงไม่น่ามีสิทธิห้ามนะ จะเอากฎหมายตัวไหนมาห้าม

ค้นกูเกิลเจอแบบลวกๆ   ถ้าอ่านแบบ  pdf  ไม่ได้
เดี๋ยวก็อปแล้วใส่ไว้ในสอปยล์ให้
https://library2.parliament.go.th/giventake/content_nla2557/law19-010359-1.pdf

สปอยส์ ซ่อน ซ่อน:

อันนี้บทความนึงที่ค้นกูเกิลเจอ  แสดงความเห็นเกี่ยวกับ 
พรบ ส่งเสริมและรักษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม


พ.ร.บ.ส่งเสริมมรดกภูมิปัญญาฯ ‘คุ้มครอง’ หรือ ‘แช่แข็ง’ วัฒนธรรม ?
https://ilaw.or.th/node/4000

[wingaura]

ดีแล้วครับไอ้ของที่ไม่รู้จักการปรับตัวตามยุคสมัยก็ตายห่าสูญพันธ์ไปให้หมดซะ เพราะปัจจุบันก็แทบใช้หากินอะไรไม่ได้อยู่แล้วด้วย หนึ่งในสิ่งที่ควรรื้อทิ้งก็ไอ้กระทรวงที่มีตาแก่แบบนี้แหละ

[sariora123]

ชุดไทย เอาจริงๆผมว่าตายไปเรียบร้อยแล้วครับ
ไปเวียดนาม เห็นคนเขาใส่อ่าวหญ่ายเดินถนนกันบ่อยๆ
ที่ญี่ปุ่นก็เคยเห็นใส่ยูกาตะ กับ กีโมโน ขึ้นรถไฟ
แล้วลองนึกภาพคนใส่ชุดไทยออกนอกบ้านดูสิ 50% เขาจะหาว่าบ้า อีก 50% เขาจะรุมประณามว่าไม่เหมาะสม
น่าเสียดายมาก ทั้งๆที่ชุดออกจะสวย หลายคนยังจำที่ lady gaga ใส่กันได้
ทั้งๆที่ฝรั่งใส่ยังออกมาสวยขนาดนั้น แทนที่จะภูมิใจ กลับไปแบนเขาเฉยเลย
ดูยังไงผมก็ว่าพวกที่รังเกียจวัฒนธรรมไทยที่สุดก็กระทรวงวัฒนธรรมนี่แหละ

ถ้าเป็นในเมะ มังงะสมัยก่อน พวกตะกูลเก่าแก่อะไรประมาณนี้จะใส่ชุดกิโมโน หรืออะไรแบบยูคาตะ ตลอดแม้แต่ตอนมาโรงเรียน
ชัดๆ เลยก็คือ ชิกิ ใน kara no kyoukai ประมาณว่าเป็นชุดกึ่งทางการ หรือชุดสุภาพระดับมาตรฐานอย่างนึง ใส่มาได้

และเผื่อใครไม่ทราบ จริงๆ แล้วเรื่องชุดนี้ มีรากปัญหาพื้นฐานมาจากค่านิยมสมัยใหม่ ที่ถูกกำหนดขึ้นในสมัยจอมพลป.
ที่กำหนดชุดสุภาพ อย่างเป็นทางการขึ้นมา แล้วหลายๆ อย่างเราก็ยืนพื้นมาจากพวกนั้นจนมาถึงปัจจุบัน

ใครจะทราบบ้างล่ะ แม้แต่โต๊ะร้านกาแฟ ร้านก๊วยเตี๋ยวในปัจจุบันยังมีอิทธิพลจากยุคจอมพล.ป.อยู่เลยนะ
เพราะสมัยนั้น ถึงกับมีกฏหมาย ห้ามสุมหัวรวมกันเกิน 4 คน
โดยเฉพาะร้านขายของกินอย่าง กาแฟ  เพราะเวลาคนมานั่งรวมกันเยอะๆ แล้วมักพูดเรื่องการเมือง
ส่งผลให้ร้านกาแฟ ร้านค้าขายต่างต้องทำโต๊ะให้นั่งได้แค่ 4 คนเท่านั้น แล้วโต๊ะสมัยนี้ส่วนใหญ่ก็ยัง
เป็นแบบนี้สืบต่อกันเรื่อยมา

รากปัญหาพื้นฐานเรื่องนี้ ผมจึงมองว่ามันเป็นปัญหาระดับพื้นฐานโครงสร้างสังคมที่ถูกปลูกผังกันมานานมากแล้ว
ไม่ตั้งใจจริง กับมีความรู้ ความฉลาด มากพอล่ะก็ผมว่าต้องเชิญผุ้เชี่ยวชาญจากอเมริกามาช่วยวางแผนการสร้างค่านิยมกันใหม่
เพราะสมัยจอมพล.ป. ก็ใช้ผู้เชี่ยวชาญจากทางอเมริกานี่แหล่ะช่วยในเรื่องต่างๆ เยอะ

 

[IsekaiNetwork]

สรุปดราม่าเกมผีไทย กระทรวงวัฒนธรรมไม่สนับสนุนใช้ท่ารำในเกม Home Sweet Home

[panuponk]

คนเขาอุตสาห์ทำให้ผีไทยเป็นทีรุ็จักแต่ก็น่ะ สงสัย คงไม่อยากโกอินเตอร์

[providence_gundam]

ไม่รู้จักปรับตัว ไม่วิวัฒนาการตามยุคสมัยก็ถูกลืมและตายไปเถอะ จะหายไปก็ไม่เสียดายเลยซักนิด

[zero130]

ก็เพราะว่า วัตนธรรมอันดีงามทั้งหลายแหลพวกนี้เหล่าไดโนไม่ยอมเด็กแตะหรือปรับอะไรเลยไง เอาแต่ห้าม ของสูงบ้างแหละ ศักดิสิทธ์บ้าง ไม่ได้ลบลู่นะ แต่อยากถามเหล่าไดโน ถามเหล่าสิ่งศักดิ์สิทธพวกนั้นบ้างไหมว่า "เขานะ เห็นด้วยกับพวกลุงไหม" เผลอสิ่งศักดิ์สิทธตตอบได้เขาจะเห็นด้วยกับเด็กๆด้วยซ่่้ำที่สรรคสร้างต่อยอดวิชาของพวกเขาสืบต่อไป  จะบอกว่าถ้าให้เด็กดัดแปลงมากเดี่ยวของเก่าจะหายไป...มันก็ปกติของโลก ถามจริง "ภาษาไทย" ตอนนี้ กับสมัยพ่อขุนรมฯ มันเหมือนกันแค่ไหนกันเชียว ทุกอย่างมันต้องปรับให้เข้าเวลาที่ผ่านไป ไอสิ่งพวกไดโนบอกว่าเป็นของดีความจริงแล้วก็ผ่านดัดแปลงซ้ำแล้วซ้ำเล่ามาหลายทบเหมือนกันนั้นแหละ
อีกทั้งสมัยนี้การบันทึกข้อมูลทำได้ดีและรักษาได้นานกว่าสมัยนุ้นอีก แค่มีบันทึกไว้คนรุ่นหลังก็ยังสามารถได้ว่า"ของเก่า" มันเป็นยังไง เผลออีกร้อย เทรนรุ่นใหม่ตอนนี้ก็จะโดนเทรนรุ่นใหม่ร้อยปีดัดแปลงต่อไปอีก
อย่างว่าเนี่ยสะท้อนสังคมของประเทศนี้ในตอนนี้ เหล่าคนหัวเก่ากลัวการเปลี่ยนแปลงที่ตัวเองอาจไม่เหลือจุดยืน ไม่ว่ายังไงก็จะไม่ยอมเปลี่ยนแปลงแม้จะทำให้สิ่งๆนั้นมันตายไปกับตัวเองก็ตาม

[lavita]

กระทรวงวัฒนธรรมทำถูกต้อง เพราะไม่ส่งเสริมการใช้ภาพลักษณ์รำไทยทางน่ากลัว อยากได้ต้องหาข้อมูลเองเหมือนพวกหนังผี จะไปตีกินขอภาพข้อมูลเขามันไม่ใช่เรื่อง

[Sharona]

กระทรวงวัฒนธรรมทำถูกต้อง เพราะไม่ส่งเสริมการใช้ภาพลักษณ์รำไทยทางน่ากลัว อยากได้ต้องหาข้อมูลเองเหมือนพวกหนังผี จะไปตีกินขอภาพข้อมูลเขามันไม่ใช่เรื่อง

กระทรวงนี้มีหน้าที่เผยแพร่และส่งเสริมวัฒนธรรม  ซึ่งเขาควรร่วม


ผมยกตัวอย่างเกาหลีที่ส่งออกวัฒนธรรมเพราะกะแข่งกับญี่ปุ่นหล่ะกัน
เอิ่ม.....มันยาว  มันเยอะ  เอาเป็นว่า  เราๆก็เห็นแล้วว่าเกาหลีใต้
ส่งสริมการส่งออกวัฒนธรรมมากๆ  แล้วเมื่อคนติด  คนหลงไหล
ผู้คนก็จะหาประวัติ  หาคำตอบ  อยากมาดู  ธุรกิจอื่นๆเช่นท่องเที่ยว
หรือบลาๆๆๆ  ได้รับอานิสงส์  นี่แหละความสำคัญของการส่งเสริม

ตอนนี้เป็นยังไง  คนคลั่งไคล้วัฒนธรรมเกาหลี  ทำเงินได้มากเท่าไร??
อยากเห็น  อยากกิน  อยากเสพย์  อยากเป็น  อยากผูกมิตร  ไอ้เจ้า
พลังที่เรียกว่าซอฟท์เพาเวอร์สำคัญมาก  อเมริกา  ฝรั่งยุโรปก็
ส่งออกในเรื่องนี้  จนเราเสพย์  เราศรัทธา  เราเป็นมิตร  เราอยาก
เป็นพวกเขา


สิ่งสำคัญคือ....  เราส่งเสริมหรือทิ้งขว้างหรือเดินผิดทาง  เอาง่ายๆ
แม้แต่คนในชาติยังรู้สึกดีกับวัฒนธรรมต่างประเทศ  แล้วรังเกียจ
วัฒนธรรมชาติตน  นี่หล่ะคือเส้นทางไปสู่ทาสทางวัฒนธรรม  ความ
สำคัญของวัฒนธรรมใหญ่หลวงมาก  ตะเกียบเป็นตัวอย่างที่ดี
ภาษากลางของชนชาตินั้นๆเป็นตัวอย่างที่ดี  บลาๆๆๆๆๆๆ

[natask]

ถ้าให้แก้เรื่่องท่ารำไม่ถูก อันนี้เห็นด้วย แต่บอกว่าเพราะน่ากลัวที่ไดโนเสาร์สุดๆ


แล้วชัดเจนเลยใช้คำว่า "ของศักดิสิทธิ์"  นี่แสดงว่าพวกไดโนเสาร์ในกระทรวงยังอยู่ในยุคก่อนกาลิเลโอแน่ บางคนยังไม่ออกจากยุคกลางเลย
เลิกหวังความก้าวหน้าในประเทศได้เลยถ้ารุ่นนี้ยังอยู่

[ohyeah112]

กระทรวงไม่น่ามีสิทธิห้ามนะ จะเอากฎหมายตัวไหนมาห้าม

กระทรวงมีสิทธิ์ในส่วนที่เป็นวัฒนธรรมที่ตกทอดกันมา การรำแบบมีครู ชุดนางรำตามพิธีต่างๆพวกนี้ ทางเกมจึงต้องสร้างแบบขึ้นมาใหม่เองไง
  ส่วนเหตุผลทางฝั่งกระทรวงก็มองว่า ทุกวันนี้การรำไทยพวกนี้แทบจะหาคนสืบทอดยากแล้ว ที่สนใจคือพ่อแม่ที่อยากจะหาอะไรให้ลูกทำก็ไปเรียนรำไทย ทีนี้ทางนู้นก็กลัวว่ามันจะเป็นเหมือนตัวตลกของฝั่งเมกาที่ทุกวันนี้กลายเป็นมาสคอตเรื่องผีกันไปหมดแล้ว ทำให้เด็กๆกลัวไม่กล้าเข้ามาเรียนมาสืบทอด เพราะยังมองว่าเกม=เด็กอยู่นั่นแหละ จริงๆคือถ้าเกมอยากจะทำผีรำไทยก็ควรจะสร้างขึ้นมาเองเหมือนหนัง ละครไทยหลายต่อหลายเรื่อง ไม่ใช่ไปเอาภาพจากกระทรวงที่เค้าส่งเสริมวัฒนธรรมมาใส่ อีกอย่างคือเรื่องจัดอายุของเกมนี่ควรทำจริงจังได้แล้ว รวมไปถึงการสตรีมเกมต่างๆในช่องทางออนไลน์ด้วย ตัวเกมเรต 18+แต่เด็กอายุไม่ถึงสิบขวบนั่งดูหน้าคอมได้มันก็แปลกๆ