ART&CULTURE: ‘ก่อนจะชื่อ ปารีส ฉันชื่อ ลูแตส มาก่อนนะจ๊ะ’ ชวนทำความรู้จัก ‘ลูแตส’ ชื่อเก่าของมหานครปารีส (ที่ออกเสียงว่า ลูว์-แตส ลากเสียงเอสยาวๆ)
.
หากจะกล่าวถึง ‘มหานครปารีส’ (Paris) แล้ว หลายคนคงจะรู้ทันทีว่าเป็นเมืองหลวงของประเทศฝรั่งเศส และเป็นเมืองที่ใครหลายคนยกให้เป็นเมืองที่งดงามที่สุดแห่งหนึ่งในโลก จากการมีสถาปัตยกรรมอันเป็นเอกลักษณ์มากมาย แต่นอกจากความสวยงามแล้ว ปารีสยังถือเป็นหนึ่งในเมืองที่เก่าแก่ที่สุดในยุโรป จากการพบหลักฐานการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์ในพื้นที่นี้กว่า 8,000 ปีก่อนคริสตกาล ซึ่งแน่นอนว่าด้วยความเก่าแก่เช่นนี้ ทำให้ปารีสถูกเรียกด้วยหลายชื่อ และหนึ่งในชื่อที่ถูกยอมรับมากที่สุด ก่อนจะเปลี่ยนมาเป็นปารีสในปัจจุบัน ก็คือชื่อ ‘ลูแตส’ (Lutèce)
.
ชื่อนี้มีความหมายว่าอย่างไร และเริ่มใช้ในสมัยไหน วันนี้เราจะเล่าให้ฟัง
.
แต่ก่อนที่จะไปถึงเรื่องชื่อ เรามาทำความเข้าใจก่อนว่า ปารีสเป็นเมืองที่มีการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์มานาน แต่ก็เป็นเพียงชุมชนโบราณไม่ได้สำคัญอะไร ทว่ากลุ่มคนที่ทำให้ปารีสเริ่มฉายแววความยิ่งใหญ่ ก็คือชนเผ่าหนึ่งชื่อว่า ‘ปาริซี’ (Parisii) โดยเผ่านี้ได้เข้ามาตั้งรกรากแถบริมฝั่งแม่น้ำแซน เมื่อประมาณ 250 ปี ก่อนคริสตกาล ก่อนจะใช้แม่น้ำสายนี้ในการทำการค้าขายกับชุมชนโบราณอื่นๆ ในราบลุ่มแม่น้ำของทวีปยุโรป
.
ซึ่งแน่นอนว่าเมื่อมีการทำมาค้าขาย บ้านเมืองก็เจริญรุ่งเรืองตามมาเป็นลำดับจนไปเตะตาพวกโรมัน ตัวพ่อของดินแดนยุโรปเข้า ทำให้ในช่วง 52 ปีก่อนคริสตกาล นายทหารชั้นสูงของโรมันนามว่า ‘ติตุส ลาบิเอนุส’ (Titus Labienus) จึงนำทัพเข้าโจมตีชนเผ่าปาริซีที่ปกครองพื้นแถบนี้จนชนะ แล้วได้ทำการสร้างเมืองขึ้นมาใหม่ให้เป็นไปตามลักษณะของโรมันบนริมฝั่งแม่น้ำแซนด้านซ้าย ก่อนจะเรียกเมืองใหม่นี้ว่า ‘ลูเตตีอา ปาริซิโอรัม’ (Lutetia Parisiorum) ที่แปลได้ว่า หนองน้ำของพวกปาริซี ซึ่งคำว่า ลูเตตีอา (lutetia) นี้ จะออกเสียงในสำเนียงภาษาฝรั่งเศสว่า ‘ลูแตส’ (lutece)
.
แล้วจาก ‘ลูแตส’ เปลี่ยนมาเป็นปารีสเมื่อไหร่?
.
หลังจากที่พวกโรมันสร้างเมืองลูแตสขึ้นมา ก็ปกครองเมืองนี้อยู่นานกว่า 538 ปี แต่ก็ต้องล่มสลายลง เมื่อพวกอนารยชนตีอาณาจักรโรมันตะวันตกได้สำเร็จ ส่งผลให้พวกโรมัน (สาขาลูก) อ่อนกำลังลงตามไปด้วย เมืองลูแตสจึงถูกเปลี่ยนมือจากโรมันไปอยู่ใต้อาณัติของชนเผ่าแฟรงก์ ที่สามารถขับไล่พวกโรมันออกจากพื้นที่นี้ได้สำเร็จ ก่อนที่ในปี ค.ศ. 508 ‘กษัตริย์โคลวิสที่ 1’ ของชนเผ่าแฟรงก์ก็ได้เลือกให้เมืองลูแตสขึ้นเป็นเมืองหลวงของอาณาจักร แล้วได้เปลี่ยนชื่อเมืองให้เป็น ‘ปารีส’ เพื่อล้างคราบโรมัน โดยตั้งชื่อนี้จากคำว่า ‘ปาริซิอุส’ ซึ่งเป็นคำเรียกเผ่าปาริซีในภาษาละติน เพื่อให้เกียรติชนเผ่าปาริซีที่สร้างปารีสขึ้นเป็นคนแรก และได้ใช้ชื่อนี้เรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน
.
อย่างไรก็ตาม แม้จะไม่ได้ใช้ชื่อลูแตสแล้ว แต่ร่องรอยของชื่อนี้ยังคงปรากฏอยู่ อย่างในเขตที่ 5 ของมหานครปารีส ยังคงมีซากอัฒจันทร์จากยุคโรมันโบราณ (เมืองลูแตส) โดยอัฒจันทร์นี้ มีชื่อว่า Arènes de Lutèce (อาเรนส์ เดอ ลูแตส) โดยเป็นซาก ที่บ่งชี้ให้เห็นว่าครั้งหนึ่งนั้น มหานครปารีสเคยตกอยู่ภายใต้อิทธิพลของชาวโรมันมานานหลายร้อยปี
.
https://www.facebook.com/photo/?fbid=1017402986614704&set=a.811136580574680 
