สัมนาวิชาการของมหาวิทยาลัยแคมบริดจ์
เกี่ยวกับอิทธิพลการไม่ทานเนื้อวัวจากพุทธศาสนามหายานในอินเดียที่ส่งผลต่อวัฒนธรรมการไม่ทานเนื้อวัวของพุทธศาสนานิกชนชาวจีนทางใต้ (กวางตุ้ง, แต้จิ๋ว, ฮกเกี้ยน) กลุ่มชาวจีนโพ้นทะเลหลักที่มาอาศัยเป็น Minority ในประเทศไทย, สิงคโปร์, มาเลเซีย, อินโดนีเซีย, ฮ่องกง และ ใต้หวัน
https://yincheng.org/the-indian-buddhist-origins-of-the-chinese-beef-taboo/?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR15MUvC0l5M5207Dy0pAZgrawxScPxrSIyjD5dtactxVmD1GoqBTi6FBkw_aem_AR9S7sggchsoIE2hLByJ7A95lmCo-YEFSpZ53tkeyNfRgpRBLVtKIAEAq5HllGs1pDgXZpmVNzWZWxIuJDm_NFpW
ผมไม่ได้โพสต์ภาษาไทยหน้าเฟซตัวเองนานหลายปีแล้ว
แต่เนื่องจากช่วงนี้มีการแพร่กระจายของข้อมูลเท็จ
ด้วยวาทกรรมที่ว่าชาวไทยเชื้อสายจีนไม่กินเนื้อวัวเพราะมีที่มาจากละครกำเนิดเจ้าแม่กวนอิมที่เคยฉายทางโทรทัศน์ จนคนจำนวนมากเกิดการดูแคลนบรรพบุรุษตัวเองหรือดูถูกคนไทยเชื้อสายจีนที่ไม่ทานเนื้อวัว
ในฐาณะลูกหลานจีนจึงขอชี้แจงข้อเท็จจริงตามความรู้ที่มี, ทั้งจากการสอบถามผู้ใหญ่ และ ไปรวบรวมมาจากแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้ครับ
เริ่มจากประเด็นแรกเหตุของการไม่กินเนื้อวัว
1. วัฒนธรรมการไม่กินเนื้อวัวของคนไทยเชื้อสายจีนมีประวัติศาสตร์ยาวนานด้วยเหตุผลและที่มาหลายประการโดยหลักแล้วเกี่ยวกับความเชื่อ
- 1) ชาวจีนแต้จิ๋วนับถือเต๋าและองค์ไท่เสียงเล่ากุง (ไท่ซ่างเหล่าจวิน 太上老君) หรือเล่าจื้อ 老子 ซึ่งเป็นศาสดาลัทธิเต๋าที่ถูกยกขึ้นให้เป็นบรมครูของเหล่าเทพเซียนจีน ซึ่งเทวรูปและภาพเขียนของไท่เสียงเล่ากุงจะมีการประทับควายเสมอเป็นพาหนะบางภาพมีลักษณะคล้ายวัว และผู้ใหญ่จีนยุคก่อนคงมองวัวควายเป็นสัตว์ประเภทเดียวกัน อนึ่งชาวจีนเรียกควายว่าวัวน้ำ 水牛
- 2) ชาวจีนรุ่นก่อนที่มาจากซัวเถา (เฉาโจว 潮州 ) ผูกพันกับเรื่องศาสนาและคุณธรรมกตัญญูแบบลัทธิหยูของขงจื้อ ทั้งนี้ส่วนมากประกอบอาชีพเกษตรกรรมการฆ่าวัวหลังใช้งานและให้นมเป็นการโหดร้ายทารุณเกินไปและเป็นการสร้างกรรมกับสิ่งมีคุณ
- 3) ชาวจีนรุ่นก่อนนับถือแม่ทัพงักฮุย (เยว่ เฟย 岳飛) เป็นเทพ ซึ่งในประวัติศาสตร์คือวีรบุรุษของชาติสมัยราชวงศ์ซ่งที่ถูกขุนนางใส่ความประหารทิ้งเข้าทำนองเสร็จนาฆ่าโคถึกเสร็จศึกฆ่าขุนพล การฆ่าโคก็เหมือนคนทรยศนั่นเอง
- 4) ศาสนาพุทธมหายานนิกายสุขาวดีที่คนไทยเชื้อสายจีนนับถือ มองว่าเจ้าแม่กวนอิมเป็นปฏิญาณของความเมตตา และมีตำนานเรื่องของวัวเกี่ยวข้องกับเจ้าแม่กวนอิม(ภาคหนึ่งของพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรแบบของจีน) การไม่กินเนื้อวัวเลยเสมือนการปฏิญาณตัวในการนับถือเจ้าแม่
- 5) ความเคยชินจากการไม่ทานเนื้อของครอบครัวที่ส่งทอดมาจนกลายเป็นสิ่งแปลกปลอม จนรู้สึกสาปและคาวเกินไป
ประเด็นถัดมาคือเรื่องละคร
2. ละครกำเนิดเจ้าแม่กวนอิม (觀世音 The Reincarnated Princess 1985) ฉายทางช่อง 3 ไม่ใช่ช่อง ททบ 5 ตามที่ต้นโพสต์อ้างละครฉายในไทยปี 1988 ช่วงค่ำสร้างกระแสความนิยมระดับหนึ่งและอีกครั้งหลังปี 1992 ฉายช่วงบ่ายเวลาเดียวกับ ตำนานรักดอกเหมย ละครชุดนี้เป็นเวอร์ชั่นที่นิยมที่สุด ก่อนหน้านั้นมีละครเวอร์ชั่นปี 1977 ด้วยแต่ไม่ใช่เวอร์ชั่นที่ต้นโพสต์กล่าวถึง ฉายทางช่อง 3 เช่นเดียวกันและก่อนหน้านั้นอีกยังมีฉบับภาพยนต์เจ้าแม่กวนอิมของ Shawbrothers ปี 1966 นอกจากนี้การแสดงงิ้วกำเนิดเจ้าแม่กวนอิมก็มีเป็นปรกติอยู่แล้ว ชาวจีนคุ้ยเคยมายาวนานแล้ว ใดๆละครช่องสามจึงไม่ได้เป็นต้นเหตุการงดทานเนื้อของชาวแต้จิ๋ว, ชาวกวางตุ้งที่มีมาเป็นพันปีรวมถึงชาวไทยเชื้อสายจีน
หากแต่ละครเป็นเพียงการทำให้เกิดการรู้จักเจ้าแม่กวนอิมและเรื่องการงดทานเนื้อวัวเป็นวงกว้างขึ้นในหมู่ชาวไทยยุคนั้นเท่านั้น
ประเด็นสุดท้าย
3. คนจีนที่เมืองจีนไม่กินเจ ไม่งดทานเนื้อวัว?
- วัฒนธรรม ศาสนา และ ประเพณี จีนต่างกันตามพื้นที่ครับ ภาษาจีนมี 300 กว่าภาษาถิ่น ศาสนาและนิกายต่างกันอีกเป็นร้อย อย่างคนจีนที่ซินเจียงไม่กินหมูเพราะเป็นมุสลิม หยุนหนานเป็นโปรแตสแตนท์เยอะ เฮยหลงเจียงเป็นคาทอลิกเยอะ ส่วนพวกพุทธไม่ต้องพูดถึงคนละจังหวัดนี่ก็คนละนิกายคนละวิถีปฏิบัติแล้ว (พุทธ มหายานและวัชรยาน 13 นิกายหลัก)ไม่นับคนที่นับถือศาสนาดั้งเดิมและแนวทางความเชื่อท้องถิ่น
ส่วนใหญ่คนจีนโพ้นทะเลที่ไม่กินเนื้อคือที่มาจาก เฉาโจว, กวางตุ้ง, ฝูเจี้ยน, เหอเป่ย, ไห่หนาน, ฮกเกี้ยน ตั้งแต่สมัยปลายราชวงชิงจนถึงยุคต้นสาธารณรัฐก่อนการเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นประเทศจีนใหม่ ดังนั้น วิถีชีวิตจึงติดกับความเป็นดั้งเดิม
ซึ่งปัจจุบันคนจีนใต้เหล่านี้กระจายตัวเป็น Minority อยู่ในประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต้, ฮ่องกง และ ไต้หวันครับ
- เรื่องนี้ถ้าคนจีนแผ่นดินใหญ่ที่อยู่ในเมืองใหญ่อย่างปักกิ่งเซี่ยงไฮ้ ได้ยินได้ฟังเรื่องกินเจหรือไม่กินเนื้อก็แปลกใจครับเพราะเป็นวัฒนธรรมย่อย เช่นเดียวกับคนกรุงเทพจำนวนมากที่ไม่รู้จักและไม่ทำพิธีผูกเสี่ยวกับรับแถนที่เป็นความเชื่อของฝั่งตะวันออกเฉียงเหนือในไทย ไปถามเรื่องเหล่านี้ย่อมไม่ได้คำตอบ
อนึ่งชาวแต้จิ๋วในอดีตไม่ใช่ทั้งหมดที่ไม่ทานเนื้อครับ
ยิ่งคนจีนแผ่นดินใหญ่ที่ผ่านยุคการปฏิวัติวัฒนธรรมอันเลวร้ายของเหมาเจ๋อตุงปี 1966 - 1976 ไม่รู้เรื่องศาสนาและความเชื่อดั้งเดิมมีเยอะมากครับแม้กระทั่งในซัวเถาเอง ประเพณีท้องถิ่นอย่างการกินเจกลายเป็นสิ่งที่ห่างเหิน รวมถึงการไม่ทานเนื้อ จีนกลายเป็นประเทศใหม่
เพราะฉะนั้นการที่บ้านคนไทยเชื้อสายจีนไม่รับประทานเนื้อไม่ได้กำเนิดจากละครครับ
ผมเองทานเนื้อ แต่ไม่อยากให้เด็กรุ่นใหม่เข้าใจประวัติศาสตร์ผิดเพี้ยน แล้วดูแคลนบรรพบุรุษตัวเองโดยการชี้นำของคนไร้รากที่ไม่มีความรู้การศึกษาในเรื่องเหล่านี้ดีพอ
*บทความนี้มีการอัพเดทและแก้ไขปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องและละเอียดยิ่งขึ้นเรื่อยๆ
ขอขอบคุณผู้รู้ทุกท่านที่ช่วยกันแบ่งปันข้อมูลมาณที่นี้ด้วยครับ
รวมลิงค์อ้างอิงข้อเท็จจริงจากท่านอื่นๆบางส่วนจากโพสต์ต้นเรื่อง
เอกสารวิชาการเรื่องพระโพธิสัตว์กวนอิมกับความเชื่อเรื่องรับประทานเนื้อวัวในมุมมองวิถีปฏิบัติแบบจีนในพุทธศาสนามหายานและศาสนาเต๋า
https://so03.tci-thaijo.org/index.php/gshskku/article/view/249562/169730?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR0qdZgSfdjOTfsDsCeua1vRQjyfQCZ4EKmWqEC16IOd7QCByW0MpNsegjg_aem_AR8KuNdmuUQtu9K4eqefVJH5tJk5LJwBlikc0nGgUvS-PQEGXtxBjzZLf1XoGPybtF5JirkDP4ukSIOTP67vx-t7ชี้แจง ที่ประเทศจีนมีกินเจ และวัฒนธรรมจีนไม่กินเนื้อวัว
- จากเพจ ตึ่ง-หนั่ง-เกี้ย
https://www.facebook.com/share/p/RESb5CrTjN4hv7nd/?mibextid=WC7FNeชาวมาเลเซียเชื้อสายจีนโดยมากไม่ทานเนื้อ
https://www.malaysiamandarin.com/blogs/do-malaysian-chinese-eat-beef?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR251THAHuyqDGQoxWfahUyo9nb-uIz477loHvHGPtI2RSHYnrbcLr4pDg8_aem_AR-TWz7qDyVJvHiSlNuDV_Flj42QVlR1O40YxnG9mq-4Qu94-QvTbi-jGl950kPN8PDp4e69CbotLxAZx_1uB96Wชาว Reddit ที่ตั้งคำถามถึงทำไมชาวจีนในมาเลเซียถึงไม่ค่อยรับประทานเนื้อวัว
https://www.reddit.com/r/malaysia/comments/isr037/why_chinese_malaysians_rarely_eat_beef/ชาว Reddit ถามทำไมชาวจีนในสิงคโปร์ถึงไม่ค่อยรับประทานเนื้อวัว
https://www.reddit.com/r/askSingapore/comments/13mj1yr/why_do_so_many_chinese_in_sg_believe_eating_beef/ประวัติศาสตร์การห้ามกินเนื้อวัวในประเทศจีน
https://www.bastillepost.com/hongkong/article/13323050-%e5%8f%a4%e4%ba%ba%e7%a6%81%e6%ad%a2%e5%90%83%e7%89%9b%e8%82%89%ef%bc%9f%e6%89%92%e4%b8%80%e6%89%92%e5%8f%a4%e4%bb%a3%e9%a3%9f%e7%89%9b%e8%82%89%e5%8f%b2เต๋าและการไม่กินเนื้อวัวเขียนโดยศาสตราจารย์ของมหาลัยเสฉวน
https://daoism.scu.edu.cn/info/1014/1674.htm?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR0kIOgraunzk06RhknlTbrVlUjQNGhZeg1ujB7KKhxbGS5fVQKODFqiM2Q_aem_AR_wSWEO2R4qJbQfPYckZyMoIcsE52lxuqwUV4pM12b4atf9i9nB36LiM7CCOEl5xuU25UUSlJRKXjNSnSDX5hI1ไม่ใช่แค่จีนไทยที่ไหว้เจ้าแม่กวนอิมแล้วงดเนื้อวัว
http://www.buddhistmansanghall.hk/low/lw109/lw109_08.html?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR23dhlh46xHm876bgk7ZvwMIULx6zUbN7GhKPjamFmbD-SwOAsP2u35aN8_aem_AR_w0Q35J6sZuOuJYE4IjYo4Ir4MYnXJNHk_NXEx4ooh5d4MnnIRGNfReOMI3lQTwCL9ZBE0eYngE3HGD2HI2XGPคนจีนเขียนตอบเรื่องนี้อย่างไร
https://m.ximalaya.com/ask/q12648611?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR164RleAkFKeJ68D8-0JhgJ9IaOdKs1S3SbJT0juXkkgurdJ9-J6s_lxiU_aem_AR-SGPUywcendkj4S4plAJdLZTpbsjM7lSSdvO5I9Wltlzv1FhCWHelr1iTjINI6FGwnDxwXqYcXFUINgpIE20mO#:~:text=%E7%89%9B%E4%B8%BA%E4%BB%BB%E5%8A%B3%E4%BB%BB%E6%80%A8%E7%9A%84%E7%95%9C%E7%94%9F,%E4%BB%8E%E5%8F%91%E6%85%88%E6%82%B2%E5%BF%83%E8%B5%B7%E3%80%82คนไทยที่ปฏิเสธวาทกรรมนี้ด้วยข้อมูลทางประวัติศาสตร์
https://www.blockdit.com/posts/5d89f065772df4510da8f67a?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR26EAwpZUn4tehfqeVOntbMiFHlP2T6LN5QGUbMWQxPAHar8gy2E7iqfjM_aem_AR_mzXb4LnC0D2yeeeRz-R2jUxfmQ9jDrSc147wY7Z340DEsmr_fGDT-U_JUQsk4OACpEMQ6jaFdAvD2agRLUCMNบทความจากคอมเมนท์ของคุณ 李國偉
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid0245FQYovPPDA6jPdgdstuejvyVf6Uzs9C6iL9DU5jCerhoBScdU8xerZhTQFo5uJjl&id=100026843693146https://www.facebook.com/anthony.ryu 
